شقاق و فیشر مقعدی در بانوان

شقاق و فیشر مقعدی

شقاق مقعد یا فیشر در بانوان، همان زخم یا ترک خوردگی انتهای روده است که معمولاً در بانوان با درد و یا سوزش شدید در این ناحیه همراه است.
علت اصلی این زخم ها یبوست است که به دلیل رد شدن مدفوع سفت از این ناحیه زخم ایجاد شده و در صورت تداوم یبوست بر شدت آن افزوده می شود، البته اسهال شدید و التهاب روده نیز از علل این زخم ها هستند .
بسیاری از بانوان بعد از زایمان یا سزارین به این مشکل دچار می شوند که علت آن اختلال در دفع است که به دلیل شلی عضلات لگن در حاملگی ایجاد می شود علامت اصلی این بیماری درد هنگام اجابت مزاج است که گاهی با خونریزی همراه است .

عوامل افزایش‌دهنده خطر شقاق

یبوست
بارداری های متعدد
سرطان خون
بیماری کرون
بیماری‌های نقص ایمنی

پیشگیری از شقاق

روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید.
غذای پر فیبر مصرف نمایید.
از سبزیجات تازه استفاده نمایید.
خودداری از نشستن طولانی در دستشویی موقع اجابت مزاج
به هنگام اجابت مزاج، فشار بیش از اندازه وارد نیاورید.
نشستن در آب گرم،‌ درد شقاق را کاهش می‌دهد و باعث بهبود خونرسانی و شل شدن عضله اسفنکتر مقعد شده و به بهبود آن کمک می‌کند. روزانه ۲ تا ۳ بار و هر بار برای ۱۰ تا ۲۰ دقیقه از این روش استفاده کنید

تشخیص شقاق و فیشر در بانوان

شقاق‌های معمولی عموما در پایین یا بالای سوراخ مقعد بوده و اگر شقاق در جای دیگری دیده شود، باید به فکر علل غیر معمول مانند بیماری کرون بود.

برای رد سایر علل خونریزی مقعدی، مقعد و راست روده با وسایل مخصوص (آندوسکوپ، سیگموییدوسکوپ) بررسی می‌شوند

درمان شقاق فیشر مقعد در بانوان

جهت درمان باید سیکل درد، اسپاسم و ایسکمی شکسته شود. اولین قدم درمانی تجویز ملین‌هایی است که مدفوع را حجیم و شل می‌کنند و همراه با آن نشستن در لگن آبگرم را توصیه می‌کنیم. در این مرحله تجویز پماد آنتی هموروئید (حاوی مواد بیحس کننده، کورتون و مواد نرم کننده می‌باشد) و یا ژل لیدوکائین می‌تواند کمک کننده باشد. اغلب موارد شقاق حاد با چنین درمانی بهبود می‌یابند. در صورتیکه پاسخ درمانی کافی گرفته نشد، و یا شقاق از نوع مزمن بود، می‌توان از داروهای دیگری استفاده کرد.

نیتروگلیسیرین با همان مکانیسمی که عضلات صاف عروق کرونر را شل می‌کند می‌تواند عضله اسفنکتر داخلی را هم شل کرده و از اسپاسم خارج کند. پماد %۰٫۲ (دو دهم درصد) آن برای درمان شقاق استفاده می‌شود و معتقدند یک اسفنکتروتومی شیمیایی موقت ایجاد می‌کند علاوه بر آن خونرسانی آنودرم را نیز افزایش می‌دهد. از معایب آن ایجاد سر درد است و بهتر است در حالت خوابیده استفاده شود. در ایران گاهی به اشتباه به بیمار پماد%۲ (دو درصد) داده می‌شود که سردرد بسیار شدیدی ایجاد می‌کند. پماد ایزوسورباید و یا دیلتیازم موضعی و خوراکی نیز می‌توانند با مکانیسم مشابه به بهبود شقاق کمک کنند و سر درد هم ایجاد نمی‌کنند. درمان دارویی شقاق مزمن در حدود ۶۰٪ موارد موثر است.

تزریق موضعی سم بوتولینیوم (بوتاکس) نیز با فلج موقت عضلات اسفنکتر داخلی، یک نوع اسفنکتروتومی شیمیایی موقت ایجاد می‌کند که می‌تواند باعث بهبودی شقاق شود. اما در دراز مدت تا ۴۱٪ احتمال عود وجود دارد.
در صورت عدم پاسخ به درمان داروئی، بهترین درمان،برای بانوان جراحی است، مشروط برآنکه توسط یک جراح کارآزموده انجام شود.
درمان جراحی در مواردیکه درمان دارویی فایده‌ای نداشته و یا خوب شده و مجدداً عود کرده توصیه می‌شود. بهترین درمان جراحی اسفنکترو تومی لترال است. قبلاً از دیلاتاسیون تدریجی آنوس زیر بیهوشی استفاده می‌شد که تا ۴۰٪ با عود همراه بود. در اسفنکتروتومی لترال حدود ۳۰٪ فیبرهای عضله اسفنکتر داخلی در سمت راست یا چپ آنوس قطع می‌شوند. بیش از ۹۵٪ بیمارانی که اسفنکتروتومی می‌شوند، با این درمان با این درمان بهبود می‌یابند و میزان عود آن کمتر از ۱۰٪ می‌باشد. با این عمل احتمال بی‌اختیاری نسبت به دفع گاز وجود دارد و میزان این عارضه بین ۵ تا ۱۵٪ گزارش شده است. اسفنکتروتومی لترال به دو روش باز وبسته انجام می‌شود. روش بسته بر اساس مقالات با عوارض کمتری همراه می‌باشد.

طریقه انجام جراحی فیشر آنال یا شقاق در بانوان

پیک جراحی بسیار ساده می باشد که از صدها سال قبل هم انجام می شد که شامل شل کردن همان عضله ای که اسپاسم کرده و برداشتن زخم. که این کار هم با چاقو قابل انجام می باشد و اخیراً در چند سال اخیر با لیزر و بی حسی موضعی که فوق العاده کار راحتی می باشد و بدون بستری و بیهوشی در کلینیک قابل انجام است. دقیقاً زیر ناحیه ای که زخم می باشد تزریق لیدوکائین انجام می شود و بعد از این که مریض کاملاً بی حس شد به وسیله لیزر یا چاقو زخم برداشته می شود و آن عضله ای اسفنکر داخل مقعد بین ۱۰ تا ۲۰% شل می شود با این کار بیمار از فردای جراحی به راحتی می تواند دستشویی کرده و ظرف چند هفته آرام آرام زخمش خوب شود

هر چند در درمان با چاقو نیاز به بستری شدن در بیمارستان، بیهوشی و استفاده از تامپون برای جلوگیری از خون ریزی بوده و همچنین یک الی دو هفته استراحت در منزل برای تحمل درد نیاز می باشد. این در حالی است که در درمان با لیزر نیازی به این کارها نبوده و با بی حسی که در حین عمل انچام می شود روز بعد بیمار احساس درد نداشته و از آن روز به بعد هم درد بسیار بسیار کمی خواهد داشت که آن هم با مصرف داروهای مسکن ، آنتی بیوتیک و پماد درمان می شود. درمان هم به صورت درمان قطعی می باشد، در ۹۵% موارد در روش جراحی چه با لیزر چه با چاقو درمان قاطع است. این فکر و ذهنیت اشتباه که خیلی ها می گویند که چندین بار انجام دادیم اما خوب نشده کاملاً اشتباه است اگر این کار را یک فرد تجربه دار و کسی که بارها این کار را انجام داده باشد انجام دهند درمان کافی و بیماری بدون برگشت خواهد بود. یک ذهنیت غلط دیگر هم وجود دارد که که می گویند کسی عمل نمایدو دچار بی اختیاری نسبت به گاز یا مدفوع شده که این هم از یک ذهنیت غلط می باشد. همچنین در مصاحبه ای که با دکتر انجام شد این نکته را ذکر نمودند “بنده حدود ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه کاری جراحی دارم شاید ۱ یا ۲ بار مریضی را دیدم که دچار این عارضه شده بودند و آن هم به این دلیل که جراحی به وسیله جراح انجام نشده و جراحی توسط پزشکان عمومی انجام شده بود. ولی واقعاً یک جراح در طی دوران طبابت به اندازه کافی این کار را انجام می دهد و می داند که به چه انداره باید رفع شود. این موضوع خیلی نادر بوده و به ندرت در گزارش

دستورات بعد از عمل فیشر مقعدی یا شقاق

۱-رژیم پرفیبر
۲-استفاده از ملین در صورت لزوم
۳-مسکن
۴-آنتی بیوتیک
۵-پیاده روی و استحمام و نیز رانندگی بلامانع است